پرسش :

شبهه: بعضي با اين عبارت كه «نگاه ارزشي به رنگ، موجب شده تا افراد كنترل‎هاي محسوس و غير محسوسي را بر نوع پوشش خود از سوي اطرافيان و محيط‎هاي مختلف احساس كنند»[1] خواسته‎اند اين گونه القاي شبهه نمايند كه نگاه ارزشي از سوي افراد و محافل ديني به حجاب داراي رنگ تيره، مثل چادر مشكي باعث مي‎شود افراد ديگري كه از حجاب‎هاي غير مشكي استفاده مي‌نمايند تحت فشار اجتماعي، روحي و رواني قرار ‌گيرند. آيا ادعاي مذكور صحيح است؟

پاسخ :
اين كه هنجارها، ارزش‎ها، آداب و رسوم هر جامعه‎اي يك نوع فشار روحي و رواني بر افراد مخالف با آن هنجارها وارد مي‎نمايد، اجمالاً مورد قبول است؛ ولي اين مطلب اختصاص به عدم استفاده از چادر مشكي ندارد؛ زيرا اگر يك زن محجبه نيز بخواهد با چادر مشكي وارد يكي از شهرهاي كشورهاي اروپايي ـ كه زنان آن جا معمولاً بي‎حجاب يا بدحجاب هستند و اساساً از چادر مشكي استفاده نمي‎كنند ـ وارد شود، يا مثلاً در داخل ايران، زن محجبه‎اي از يك شهر مذهبي با چادر مشكي وارد منطقه‎اي گردد كه غالباً بدحجاب هستند و يا از چادر كم‌تر استفاده مي‎كنند، با فشارهاي اجتماعي كه از ناحيه‌ي محيط بدحجاب بر او وارد مي‎شود مواجهه است؛ بنابراين، وجود اين‎گونه فشارهاي اجتماعيِ نشأت گرفته از فرهنگ و آداب و رسوم جوامع، مختص زنان غير محجبه نيست، بلكه امري عمومي است.
نكته مهم اين است كه نوع پوشش در جامعه‌ي اسلامي بايد معقول و مشروع و قابل دفاع عقلاني و شرعي باشد. هر فردي بايد با توجه به ملاك ياد شده عمل نمايد و نيز تسليم فشارهاي اجتماعي نامشروع نگردد و به تعبير قرآن، در راه خدا و احكام الهي تلاش كند و از سرزنش ديگران نهراسد:
يجاهدون في سبيل الله و لا يخافون لومة لائم.[2]
در روايتي از امام كاظم (علیه السلام) در درباره‎ي چشم و هم‎چشمي نكردن و دهن‎بين نبودن و تسليم فشارهاي اجتماعي نامشروع نشدن، چنين آمده است:
يا هشام: لو كان في يدك جوزة و قال الناس في يدك لؤلؤة ما كان ينفعك و انت تعلم انها جوزة و لو كان في يدك لؤلؤة و قال الناس انها جوزة ما ضرّك و انت تعلم انها لؤلؤة؛[3] اي هشام اگر گردويي داشته باشي و همه بگويند لؤلؤ است سودت ندهد و تو خود مي‎داني كه گردوست و اگر لؤلؤي در دستت باشد و مردم بگويند گردوست، زيانت نرساند و تو خود مي‎داني كه لؤلؤ است.
پی نوشتها:
[1] . اژدر شهابي، روزنامه‌ي آفتاب، 24 شهريور 1380، ص 6.
[2] . سوره‌ي مائده (5)، آيه‌ي 54.
[3] . ابن شعبه حرّاني، تحف العقول، ص 45.
منبع: حجاب‎شناسي (چالش‎ها و كاوش‎هاي جديد)، حسين مهدي‎زاده، مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه‌ي علميه(1381).